Yasalardan bahsedince aklımıza genellikle suç teşkil eden davranışların engellenmesine yönelik yaptırımlar gelse de madalyonun diğer yüzüne baktığımızda yasalar bizlerin haklarını da koruyarak aslında uğrayabileceğimiz olası haksızlıkların önünü de kesmekte. Oldukça yeni teknolojiler ve yatırım araçları olarak nitelendirilebilecek olan kripto paralar ile ilgili henüz netleşmiş bir yasa ya da düzenleme olmaması da ne yazık ki bazı haksızlıkların önünü açabiliyor.

Örneğin bazı meslek gruplarının kripto para yatırımı yapmasına yönelik net bir yasa olmaması, yatırım tercihlerimiz konusundaki haklarımızın korunmaya alınmadığı anlamına gelmekte ve bu konuda yaşanacak olası haksızlıkların önü açmakta.

Twitter’da ParabolArfi olarak bilinen Arif Kaygusuz işte tam da bu konuda uğradığı haksızlığı bir flood halinde anlatmıştı.

Arif Kaygusuz bir kripto para fenomeni olmasının yanı sıra aynı zamanda bir matematik öğretmeni.

Geçtiğimiz günlerde, matematik öğretmeni olarak çalışmakta olduğu kurum dolayısıyla yaşadığı haksızlığı bir flood halinde takipçileri ile paylaşan Kaygusuz, kripto para fenomeni olduğu gerekçesi ile haksız yere işten çıkarıldığını anlatmıştı.

Arif Bey'e ulaştık ve yaşadığı haksızlık ile ilgili bir kripto para fenomeni ve bir öğretmen olarak düşüncelerini almak üzere sorularımızı ilettik.

Twitter’da yazmış olduğunuz flood’da özel bir kurum bünyesinde matematik öğretmeni olarak çalıştığınızı ve çalıştığınız kurumun işinize “kripto oynuyor” argümanını sebep göstererek iş sözleşmenizi feshettiğini belirtmiştiniz. Söz konusu kurum, “kripto oynamanın” işinizle ne gibi bir alakası olduğu ve bireysel bir yatırımcı olarak yatırım tercihinizin onları neden endişelendirdiği ile bir açıklama yaptı mı?

Öncelikli olarak beni çok şaşırtan bir süreç olduğunu söylemem gerekiyor. Hayatımda ilk defa, özel hayatımda yaptığım kripto fenomenliğinin öğrenciler arasında hoş karşılanmadığının ve velilerin de “öğretmeniniz bu işlerle mi ilgileniyor” geri dönüşlerinin belirtilmesi ile başlayan bir süreç ile karşılaşmış oldum. İnsanları sanki dolandırıyormuşum izlenimi oluşacağını söylediler. Sonraki süreç malum, tek taraflı iş sözleşmesinin sonlandırılması.

Öğretmenlerin çok yönlü olması gerektiği bir zamanda “hocam, kripto oynuyormuşsunuz” ile başlayan bir konuşmanın sonunda iş sözleşmem feshedildi. Endişeleri, kriptonun dolandırıcılık gibi görülmesi temelli bir sorun.

Kripto para piyasalarında yatırım yapıyor olmanız gerekçe gösterilerek sözleşmenizin feshedilmesinin hukuki bir dayanağı var mı? Varsa hangi yasalara dayanarak sözleşmenizi feshettiler?

Tabii ki de hukuki bir dayanağı yok. Sözleşme, tek taraflı feshedilme haklarının bulunduğu bir sözleşmeydi. Yasal yollarla hakkımı aramayı düşündüm ama bu sürecin yıpratıcılığını kızıma ve eşime yaşatmak istemedim.

Kurum tarafından belirtilen ve kurum bünyesinde çalışan öğretmenlerin finansal yatırım aracı olarak kripto para piyasalarını kullanamayacağına yönelik bir kısıtlama var mıydı ya da sözleşmeniz feshedilmeden önce bu konu ile ilgili bir uyarı yapılmış mıydı?

Bu konuda uyarı bile yapılmadı, tek konuşma yaşandı ve konuşmanın sonunda iş sözleşmemin tek taraflı feshedildiği tarafıma bildirildi. Finansal yatırım yapmaları ile ilgili herhangi bir kısıtlama yoktu ve olmaması da gerekiyor. Yatırım, temel olarak insanların bireysel yaptığı ve kendi kararları ile ilerledikleri bir süreç aslında. Asıl sorun kripto özelinde başlıyor. Biliyorsunuz ki THODEX borsasında yaşananlardan sonra ülkemizde kripto sektöründe olanlara dolandırıcı gözüyle bakılması pireye kızıp yorganı yakmaya benziyor, ki başıma gelen de tam anlamıyla bu oldu.

Özellikle öğretmenlik ve benzeri meslek gruplarının kripto para piyasalarında yatırım yapmasının hoş karşılanmaması gibi bir algıya sıkça rastlanılıyor mu?

Çok sık rastlıyoruz. Arkadaş ortamlarında bile kripto para piyasasında işlem yaptığınızı duyanlar, “dolandırıcı geldi, hoş geldin” algısıyla karşılıyor sizleri. Öğretmenlikte ise süreç biraz daha farklı lanse edilmeye başlıyor. "Ya benim çocuğumu da 'kriptocu' yaparsa, ya benim paramı da isterse" gibi düşüncelerle karşılaşıyorsunuz. Bu düşünceler direkt size lanse edilmese de mesleğimin getirdiği tecrübe ile hissediyorsunuz, anlıyorsunuz. Bu da tabii ki üzücü bir durum.

Yeni bir okulda çalışmaya başlamadan önce, aynı durumu yaşamamak adına, ilgili kuruma yatırım tercihiniz ve kripto fenomeni olma durumunuzdan bahsederek bu konunun bir sorun oluşturup oluşturmayacağını sormayı düşünüyor musunuz?

Ben her zaman şeffaf olmayı tercih ettim, edeceğim de. Yeni bir kurumla görüşmelerimde de bunu açık sözle dile getireceğim. Sorun yaşanacaksa bunu baştan görmek, karşılamak gerekiyor. Ki şu an yurt dışındaki birkaç okul ile görüşmelerim var ve bu konuyu onlara anlattığımda öncelikli olarak şaşırdılar. Ardından finans tecrübemi matematikle birleştirebileceğimiz projelerin olduğunu ilettiler. Yani aslında yurt dışında bakış açısı bizim ülkemize göre çok daha farklı ve olumlu.

Eğer her okul bu konu ile ilgili aynı düşüncedeyse kripto fenomenliğini bırakmayı göze alır mısınız ya da başka bir mesleğe yönelmeyi düşünür müsünüz?

Fenomenliği bırakmayı düşünmüyorum. Bu ekosistemde mutluyum. Yurt dışına çıkarsam da devam edeceğim. İnsan kendisinin mutlu olduğu yerde olmalı ve ben burada mutluyum. Başka bir mesleğe de yönelsem öğretmeye, öğrenmeye devam edeceğimi düşünüyorum. Öğretmenliğin sadece sınıfta dört duvar arasında yapılan bir meslek olduğunu düşünmüyorum. Fenomenlikte de öğretmenliğe devam ediyorum aslında.

Bir kripto fenomeni olarak kripto para piyasalarına yönelik bu olumsuz algının değişmesi adına siz fenomenlerin üzerine düşen bir sorumluluk olduğunu düşünüyor musunuz?

Aslında biz fenomenlerde başlıyor bu süreç, çok haklısınız. Birçok fenomenin ne tarz ponziler içerisinde olduğunu ve rugpull dediğimiz süreçlerin içerisinde olduğunu biliyorum. Fenomenlerin bilime, matematiğe, finansa yönelmesi gerekirken önceliği ceplerinde görmesi ile başlıyor aslında sorun. Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz için mantığıyla bakmış olsaydık sürece, gerçekten şu an hem finans hem kripto bu halde olmayacaktı. Aslında bizlerin de elini taşın altına koyma vakti geldi de geçiyor bile.

Özel sektör veya kamuda çalışan meslektaşlarınızın sizinle benzer bir durumda kalmaması adına farkındalık yaratmak için bir aksiyon almayı düşünüyor musunuz?

Bu konuda aksiyon almak gerçekten çok zor. Ben bir ders aldım ve bu dersi onlara da anlattım, flood olarak da kalmış olsa. Meslektaşlarım bu konuda bana gerçekten çok destek oldular, yüzlerce mesaj aldım; birçok okuldan teklifler geldi, yurt içi farklı illerde. Söylediğim gibi farkındalığı yüksek bir meslekte çalışıyorum ve meslektaşlarımın da ders anlatmada oldukları gibi ders almada da iyi olduklarını düşünüyorum.

Peki gerçekten kripto para yatırımı yapma konusunda yasal bir kısıtlama var mı?

Türk hukuk mevzuatında, kripto varlıkların kullanımı ile alakalı net bir şekilde belirtilmiş bir yasak olmamasından dolayı kripto para kullanımının yasal olduğu söylenebilir.

Devlet memurları açısından ise kripto para kullanımı konusu ceza hukuku yönünden, vergi hukuku yönünden ve disiplin hukuku yönünden dikkate alınarak değerlendirilmeli.

Ceza hukuku yönünden bir fiilin suç olarak kabul edilebilmesi için net bir kanuni düzenleme ile söz konusu fiilin suç olarak kabul edilmesi gerekmektedir. Kanunda kripto para yatırımı yapmanın suç olarak nitelendirilmesine ilişkin bir tanımlama yoktur. Dolayısı ile kripto para yatırımı yapmak suç kapsamına girmemektedir.

Vergi hukuku yönünden bakıldığındaysa, kripto paraların vergilendirilmesi ile ilgili henüz bir düzenleme yapılmamıştır. Memurlara yönelik ticaret yasağı kapsamında değerlendirildiğindeyse, kripto varlıkların dolar, altın, hisse senedi ve benzeri yatırım araçlarından pek bir farkı olmaması ve temelde bu varlıkların değerlerindeki değişimden gelir sağladığı sebebiyle ticaret yasağı kapsamına girmeyeceği düşünülmektedir.

Disiplin hukuku yönündense, mal beyanında bulunma zorunluluğu kapsamında, kripto para yatırımı yapan memurun elde ettiği geliri beyan etmesinin yeterli olduğu görülmektedir.